Wijziging van de ALO-kop vanaf 2024 voor ouders die een huwelijkspartner zonder bsn hebben
Heeft uw cliënt een partner maar heeft deze geen burgerservicenummer (bsn) of is dit niet geregistreerd bij uw gemeente? Of woont de partner van uw cliënt in het buitenland en is er sprake van een huwelijk of geregistreerd partnerschap? Dan konden er in het verleden problemen ontstaan met de extra tegemoetkoming voor alleenstaande ouders op het kindgebonden budget. Dit wordt ook wel de alleenstaande ouderkop (ALO-kop) genoemd. In dergelijke situaties zijn de ouders namelijk toeslagpartners van elkaar, ook al heeft de partner geen bsn of woont 1 van de partners niet in Nederland.
Waarom heeft er een verandering plaatsgevonden in de ALO-kop?
Op basis van een koppeling met BRP-gegevens bleken ruim 2.500 aanvragers bij gemeenten te hebben aangegeven een huwelijkse partner te hebben. In het toeslagen systeem (TVS) stonden deze aanvragers echter geregistreerd als 'alleenstaande'. Dit komt omdat de (buitenlandse) toeslagpartner geen bsn had. Dit betekent dat zij op basis van de geldende wet- en regelgeving onterecht ALO-kop (hebben) ontvangen. Dit heeft 2 onwenselijke gevolgen.
- Wanneer een partner van de aanvrager nareist naar Nederland, wordt partnerschap vaak met terugwerkende kracht vastgesteld. De aanvrager moet dan de ALO-kop terugbetalen, soms over meerdere toeslagjaren. Met name voor statushouders is dit ingewikkeld, omdat zij vaak niet (meer) beschikken over de papieren die nodig zijn om hun partner goed in de BRP te laten registreren en te koppelen.
- Burgers met een partner in het buitenland ontvangen soms ten onrechte ALO-kop omdat hun partner niet (goed) is geregistreerd in de BRP.
Voorkomen hoge terugvorderingen als ambitie
Dienst Toeslagen zet zich op verschillende manieren in om problemen voor burgers rondom terugvorderingen te voorkomen: dit past in de burgerbeloften 'u weet waar u aan toe bent' en 'u krijgt waar u recht op heeft'. Hierbij is er veel aandacht voor (terugvorderingen van de) ALO-kop, omdat dit om hoge bedragen gaat en dit tot schrijnende situaties kan leiden.
Dienst Toeslagen heeft in deze context verschillende acties ingezet. Zo is het aanvraagproces aangepast, zodat aanvragers nu actief aan kunnen geven dat er een huwelijkse partner zonder bsn is. In dat geval wordt er geen ALO-kop toegekend, waardoor deze later ook niet terug hoeft te worden gevorderd.
In dit kader heeft Dienst Toeslagen in 2023 tevens besloten dat terugvordering van het kindgebonden budget ongewenst is, als de aanvrager zijn huwelijk al bij de gemeente heeft gemeld, maar dit in de systemen van Dienst Toeslagen niet bekend was. Besloten is om de toeslagpartner in die gevallen pas mee te wegen vanaf het moment van verwerking in het toeslagensysteem, zonder daarbij terugwerkende kracht toe te passen. Daarnaast is besloten om een proces op te zetten om periodiek de gegevens uit de BRP inzake de bsn-loze huwelijkspartner te gebruiken om de aanwezigheid van een toeslagpartner vast te stellen.
Deze ruim 2.500 aanvragers hebben in november 2023 een brief gekregen van Dienst Toeslagen waarin is meegedeeld dat het voorschot voor 2024 naar beneden is aangepast, omdat het recht voor 2024 is vastgesteld zonder ALO-kop.
De brief met de titel 'Geen recht op extra bedrag bij het kindgebonden budget' beschrijft:
- het intrekken van de ALO-kop vanaf 2024 voor ouders die een huwelijkspartner zonder bsn hebben
- en dat de ALO-kop van het kindgebonden budget per 1 januari 2024 wordt verwijderd
Wat voor gevolgen heeft deze actie voor uw cliënt?
- Per 1 januari 2024 krijgt uw cliënt geen aanvulling kindgebonden budget meer voor alleenstaande ouders. Er is immers sprake van een huwelijk.
- Er wordt niet met terugwerkende kracht teruggevorderd. Ook niet als er in de toekomst met terugwerkende kracht een bsn voor de partner wordt geregistreerd.
- Ontvangt uw cliënt kinderopvangtoeslag? Dan moet de partner aan de arbeidseis voldoen.
Wat kan uw cliënt doen om een terugvordering in de toekomst te voorkomen?
- Registreer een huwelijkse staat bij de gemeente.
- Geef via het toeslagenportaal door dat er sprake is van een partner.
- Vraag een bsn aan voor de partner, dan kan Dienst Toeslagen nog beter de juiste toeslag berekenen.
Krijgt uw cliënt ook geen terugvordering als het bsn van de partner achteraf wordt doorgegeven?
Het doorgeven van een bsn van de partner leidt er niet toe dat uw cliënt een bedrag moet terugbetalen. Bijvoorbeeld als iemand een periode de ALO-kop ontving, terwijl er geen sprake was van alleenstaand ouderschap.
Dienst Toeslagen heeft besloten dat terugvordering van het kindgebonden budget ongewenst is, als de aanvrager zijn huwelijk al bij de gemeente heeft gemeld, maar dit in de systemen van Dienst Toeslagen niet bekend was. Daarom is ervoor gekozen om de toeslagpartner in die gevallen pas mee te wegen vanaf het moment van verwerking in het toeslagensysteem, zonder daarbij terugwerkende kracht toe te passen
Waarom wordt deze informatie nu en niet eerder aangeboden?
Sinds verzending van de brief van Dienst Toeslagen zijn er veel reacties binnengekomen, van onder andere sociaal raadslieden. Deze signalen over deze actie zijn binnen Dienst Toeslagen niet goed samengekomen. Dienst Toeslagen heeft daarnaast geen bevredigende terugkoppeling gegeven naar diegenen die de signalen hebben aangekaart. Na het geven van verschillende signalen, heeft de LOSR op 11 januari 2024 een brief gestuurd aan de Inspectie belastingen, toeslagen en douane (IBTD) , waarin zij haar zorgen uit. Deze brief is aanleiding om u te infomeren over de uitgevoerde actie van Dienst Toeslagen rondom de ALO-kop en de consequenties daarvan voor uw cliënt.
Meest gestelde vragen en antwoorden
Via deze link treft u een Q&A aan over deze actie, met de belangrijkste vragen en antwoorden.
Zie tevens het bericht van Dienst Toeslagen van 29 december 2022 op Kennisnetwerk: 'Partner in het buitenland? Voorkom terugbetalen van de alo-kop bij het kindgebonden budget.'